Skolyoz (Omurga Eğriliği)

Skolyoz, omurganın sağa veya sola doğru 10 derece ve üzerinde eğrilmesiyle tanımlanan bir omurga bozukluğudur. Röntgen görüntülerinde "S" veya "C" şeklinde görülebilen bu eğrilik, genellikle göğüs (torakal) ya da bel (lomber) bölgelerinde ortaya çıkar. Sağlıklı bir omurgada arkadan bakıldığında düz bir çizgi görünürken, skolyozlu bireylerde bu hat simetrisini kaybeder.

Skolyozun Nedenleri

Skolyozun nedeni her zaman net olarak belirlenemeyebilir. Ancak aşağıdaki faktörlerin skolyoz gelişiminde etkili olabileceği bilinmektedir:

• İdiyopatik (nedeni bilinmeyen): En yaygın türüdür, özellikle ergenlik dönemindeki kız çocuklarında sık görülür.

• Konjenital (doğumsal): Anne karnında omurga gelişimindeki bozukluklara bağlı olarak gelişir.

• Nöromüsküler: Kas ve sinir sistemini etkileyen hastalıkların sonucunda ortaya çıkar.

• Dejeneratif: Yaşlanmaya bağlı omurga yapısındaki bozulmalar.

• Sendromik: Genetik sendromlarla ilişkili skolyozlar.

• Postürel: Kötü duruş, bacak uzunluk farkı gibi geçici nedenlere bağlı eğrilikler.

Skolyozun Belirtileri Nelerdir?

Skolyoz, genellikle fiziksel bir deformite ile kendini belli eder. Aşağıdaki belirtiler skolyozun varlığını gösterebilir:

• Omuzlar arasında yükseklik farkı

• Bir kürek kemiğinin daha belirgin olması

• Bel ve sırt ağrısı

• Göğüs kafesinin bir tarafında çıkıntı

• Kalçalar arasında asimetri

• Öne eğildiğinde sırtın bir tarafının daha yüksek görünmesi

• Vücudun dengesiz bir duruş sergilemesi

Skolyoz Türleri

• İdiyopatik Skolyoz

• Konjenital Skolyoz

• Nöromüsküler Skolyoz

• Dejeneratif (Yetişkin) Skolyoz

• Sendromik Skolyoz

• Postürel Skolyoz

Skolyoz Dereceleri ve Değerlendirme

Skolyoz tanısı konulurken Cobb açısı adı verilen yöntemle eğriliğin derecesi ölçülür. Bu ölçümler aynı zamanda tedavi kararlarında belirleyicidir.

• 0-10 derece: Spinal asimetri – tedavi gerektirmez, takip edilir.

• 10-20 derece: Hafif skolyoz – takip ve egzersiz önerilir.

• 20-40 derece: Orta düzey skolyoz – korse ve fizik tedavi uygulanabilir.

• 40 derece ve üzeri: İleri skolyoz – cerrahi değerlendirme gerekir.

Skolyoz Tanısı Nasıl Konulur?

• Uzman hekim muayenesi

• Aile öyküsü ve medikal geçmiş değerlendirmesi

• Röntgen görüntüleme (Cobb açısı ile değerlendirme)

• Gerekli hallerde MR ve diğer testler

Skolyoz Tedavi Seçenekleri

Cerrahi Dışı (Konservatif) Yöntemler

• Skolyoz korsesi kullanımı

• Fizik tedavi ve özel egzersiz programları (Bobath, Vojta, Schroth)

• Ağrı kontrolü için medikal tedavi

• Fizyoterapi desteği ve düzenli kontroller

Cerrahi Müdahale

• Omurga füzyon ameliyatı

• Füzyonsuz skolyoz düzeltme teknikleri

Cerrahi, genellikle 50 derece üzerindeki eğriliklerde ve konservatif tedaviye yanıt alınamayan durumlarda önerilir.

Ameliyat Sonrası Dikkat Edilmesi Gerekenler

• Enfeksiyon ve kanama gibi komplikasyon risklerine karşı takip

• 14 gün içinde genellikle taburcu olunabilir

• Sinir hasarının önlenmesi için intraoperatif görüntüleme sistemleri kullanılır

• Ameliyat sonrası fizyoterapi önemlidir

Günlük Yaşamda Skolyoz Yönetimi

• Duruş düzeltici alışkanlıklar edinmek

• Düzenli egzersiz ve yüzme gibi hafif sporlar yapmak

• Ağır yüklerden kaçınmak

• Uygun yatak ve yastık tercih etmek

• Sağlıklı kiloyu korumak

• Psikolojik destek gerekirse almak

• Düzenli hekim kontrolünü aksatmamak

Skolyozun Tedavi Edilmemesi Durumunda Ne Olur?

Skolyoz, tedavi edilmediğinde kaburga ve göğüs kafesi yapısını bozarak solunum fonksiyonlarını etkileyebilir. Özellikle çocuklarda bu durum akciğer gelişimini engelleyebilir. İleri derecedeki skolyozun (80–100 derece) hayati fonksiyonları tehdit etme riski vardır.

Sonuç

Skolyoz sadece bir estetik sorun değil, yaşam kalitesini etkileyebilecek ciddi bir sağlık problemidir. Bu nedenle erken tanı, düzenli takip ve bireye özel planlanmış tedavi yaklaşımları ile başarılı sonuçlar elde edilebilir. Skolyoz tedavisi disiplinli ve uzun soluklu bir süreçtir; hem hasta hem de ailesi bu sürecin aktif bir parçası olmalıdır.