Doğum Kontrol Hapları (OKS)

Doğum kontrol hapları, korunmak amaçlı kullanılan, ‘‘östrojen’’ ve ‘‘progesteron’’ adı verilen iki hormon içeren haplardır. Koruyuculukları %99 kadar etkilidir. Yani, korunan 100 kadından bir yıl içerisinde kaza ile sadece biri gebe kalacak demektir.

Doğum kontrol hapları ne yolla işe yaramaktadır?

Genel mekanizması, her ay yumurtalıktan yumurtanın salınmasını engellemek yoluyla, yumurtlamayı durdurmaktadır.

Doğum kontrol haplarını herkes kullanabilir mi?

Doğum kontrol haplarını kullanmaması gereken kadınlar vardır. Dolayısıyla, herkes kullanmamalıdır. Doktorunuz; sizin yaşınız, sigara içme durumunuz veya mevcut sistemik hastalık grubunuz ve şiddetine göre, sizin için korunma hapının uygun olup olmadığını belirleyecektir.

            Kontrol haplarının kullanılmaması gereken durumlar;

·       Emziren ve 6 hafta içinde yeni doğum yapmış anneler

·       Sigara içen 35 yaşın üzerindeki kadınlar

·       Migreni, haplarla tetiklenen ve/veya auralı migreni olanlar

·       Daha önce damar pıhtılaşması yaşamış, ailesinde veya kendisinde pıhtılaşma hastalığı olanlar

·       Ciddi boyutta kalp, dolaşım ve tansiyon problemi olanlar

·       Meme kanseri olanlar

·       Ciddi boyutta karaciğer ve safra hastalığı olanlar

·       Ciddi boyutta ya da uzun süredir diyabeti ve ona bağlı organ yetmezliği olanlar

·       Obez kadınlar (BMI 35 üzeri)

·       Hareketsiz, yatağa bağlı kişiler

Kombine dediğimiz iki hormonu da içeren korunma haplarını kullanamayacak kadınlarda, sadece progesteron içeren korunma yöntemleri olan hap, injeksiyonlar veya sadece progesteron içeren spiraller de kullanılabilir. Herhangi bir hormon kullanmaması gerekenler için ise hormonsuz spiraller, kondom veya diyaframlar alternatif korunma yöntemleridir.

Kullanmaya ne zaman başlanmalıdır ve ne zamana kadar kullanılabilir?

Adetleri başlayan bir kadın, korunmak ihtiyacına göre hemen kullanmaya başlayabilir. Bazen, gençlerde korunma ihtiyacı dışında adetleri düzenlemek için de doğum kontrol hapları kullanılabilmektedir. Ciddi bir medikal problem yoksa ve yan etki yapmıyorsa, sigara içilmiyorsa, sistemik hastalık yoksa 50 yaşına kadar haplar kullanılabilir.

Hapların avantajları nelerdir?

Korunma görevlerinin yanında, bu hapların bazı ekstra avantajları da vardır;

·       Adet ağrılarını ve miktarlarını azaltır ve adeti düzene sokar

·       Premenstruel sendromu azaltır

·       Yumurtalık, rahim ve barsak kanserine koruyucu etkisi vardır

Hapların Dezavantajları nelerdir?

·       Bazı bünyelerde istenmeyen baş ağrısı, bulantı, sinirlilik gibi şikâyetlere ve ara kanamalara yol açabilirler. Genellikle, bu durumlar birkaç ayda geçer ve düzelir. Devam ederse, doktorunuzla hapın değişimi veya bırakılması konusunda görüşmelisiniz.

·       Bazılarında tansiyonu yükseltebilir. Kontrol edilmelidir.

·       Cinsel yolla bulaşan hastalıklara karşı koruyucu değildir. Onun için kondom kullanılması tavsiye olunur.

·       Çok nadir görülen ciddi yan etkileri ise bazı bünyelerde damarsal pıhtılaşmaya yol açabilmeleri ve meme ya da rahim ağzı gibi organların kanser gelişim riskini artırmalarıdır.

Doğum kontrol hapları nasıl kullanılır?

Genellikle 21 tane içeren haplar, her gün aynı saatlerde günde 1 kere alınarak 7 gün boş bırakılarak kullanılırlar. Kimi haplar ise 28 tabletlik olup, sondaki 7 gün olan boş günlerde hormon değil de destek vitamin ve demirlerini içerirler. 21 taneli haplardan sonra ve 28’lik hapların da son 7 hapını aldığı süreçte hanımlar adet olurlar. Eskisine göre daha az, daha ağrısız ve daha düzenli olurlar. Unutulan hap sayısı 1 tane ise hemen hatırlanır hatırlanmaz alınmalıdır. Daha fazla hap alımı unutulması durumunda, yeni programlama için doktorunuza danışmalısınız.